Współczesna stomatologia ma coraz więcej narzędzi diagnostycznych pomagających nam w codziennej pracy i sprawiających, że leczenie może być bardziej precyzyjne, indywidualne i ukierunkowane. Sama diagnostyka dzięki temu jest dużo łatwiejsza, szybciej znajdujemy przyczyny a co za tym idzie – leczymy skuteczniej, bo przyczynowo- nie objawowo. Zdjęcia rtg są jednym z podstawowych narzędzi służących nam do precyzyjnego diagnozowania problemu.
Jednak nie zawsze wykonujemy je w przypadku, gdy Pacjent zgłasza się już z dolegliwościami. W jamie ustnej wiele schorzeń rozwijać się może bezobjawowo, a zdjęcie pantomograficzne jest prostym, łatwo dostępnym i w miarę tanim narzędziem pomagającym zdiagnozować problem we wczesnym stadium jego rozwoju.
Tak na przykład zaczynając od najczęstszego powodu wizyty u dentysty- próchnica. Nie zawsze jest to widoczna zmiana, którą stomatolog może zdiagnozować w samym tylko przeglądzie. Nie jesteśmy w stanie zobaczyć ubytków rozwijających się na powierzchniach stycznych /9między zębami), próchnicy wtórnej pod wypełnieniami. Również próg bólowy każdego Pacjenta jest inny, jedni są w stanie poczuć już dolegliwości przy niewielkiej zdemineralizowanej tkance, inni nie czują bólu nawet przy ubytku drążącym już do miazgi zęba.
Następnie stany zapalne tkanek okołowierzchołkowych, torbiele, zapalenia okostnej. Nie każdy proces zapalny jest związany z bólem. Wiele przebiega bezobjawowo, lub są to objawy nieznaczne, często ignorowane przez pacjentów.
Ząb może obumrzeć (na skutek na przykład dawnego urazu czy głębokiej próchnicy) i nie dając wyraźnych objawów bólowych, martwa miazga doprowadza do powstania zmiany zapalnej w okolicy wierzchołka korzenia, co możemy na wczesnym etapie wykryć robiąc rutynowe zdjęcie rtg.
Obecne w takiej zmianie bakterie beztlenowe mogą rozprzestrzenić się nie tylko w obrębie okostnej, ale i mają powinowactwo do innych odległych narządów i mogą powodować poważne powikłania kardiologiczne, nefrologiczne, okulistyczne itd. Często u Pacjentów mających w wynikach laboratoryjnych podwyższone parametry procesów zapalnych, okazuje się, że przyczyną jest właśnie taki ukryty stan zapalny w jamie ustnej.
Jeśli Pacjent posiada zęby leczone kanałowo, odbudowyprotetyczne- mosty, korony – również na zdjęciu panoramicznym możemy ocenić i łatwo kontrolować stan po leczeniu. Chociaż zdjęcie panoramiczne nie służy do oceny zatok, tu też możemy czasem zauważyć nieprawidłowości (torbiele, stany zapalne) i pokierować na szerszą diagnostykę.
Na rtg panoramicznym możemy też zdiagnozować nieprawidłowości anatomiczne, nieprawidłowości w budowie korzeni zębów, zęby dodatkowe, zęby zatrzymane, zmiany kostne (np. szkliwiak, kostniwiak, wyspy kostne). Nie każde z tych stanów wymagają leczenia i interwencji, aczkolwiek dobrze wiedzieć o ich obecności, móc porównać na kolejnym zdjęciu, aby ocenić konieczność podjęcia działań.
Jest jeszcze wiele szczegółów, które wprawny diagnosta może zauważyć na zdjęciu panoramicznym.
Również choroby przyzębia, coraz większy problem wśród Pacjentów, możemy ocenić na przeglądowym OPG, zanik kości pionowy, poziomy, postęp choroby lub kierunek jej leczenia.
Obecnie specjaliści zalecają, aby wykonać zdjęcie panoramiczne rutynowo raz w roku, a osoby posiadające duże odbudowy protetyczne i zęby leczone kanałowo nawet raz na pół roku. Promieniowanie jest niewielkie – porównywalne do promieniowania, które otrzymujemy podczas godzinnego lotu samolotem.
Pierwsze zdjęcie zalec się zrobić ok.12 roku życia celem oceny uzębienia i rozwoju (obecność/brak zawiązków zębów stałych, ocena warunków zgryzowych). Oczywiście jeśli jest taka bezwzględna potrzeba, można wykonywać takie zdjęcia wcześniej, ale nie zaleca się do 4 roku życia.
Bezwzględnie wykonujemy takie zdjęcia przed różnego rodzaju zabiegami (kardiologicznymi, ortopedycznymi, okulistycznymi). Wykluczenie lub potwierdzenie obecności ognisk zapalnych ma wpływ na rokowanie i powodzenie leczenia.
Na wykonanie zdjęcia panoramicznego potrzebne jest skierowanie, jednakże większość gabinetów, w tym u nas – posiadamy aparat na miejscu w związku z tym lekarze mogą to skierowanie wystawić na miejscu. Koszt zdjęcia to ok 100 zł, więc stosunkowo niewielka kwota za możliwości jakie daje to narzędzie diagnostyczne.
